ЭМЭЭЛ
Эмээл - хазаар мори унахада тоходог хоёр хабтаhа хоёр бүүргээр холбожо бүтээhэн, элдэб нэмэлтэ түхеэрэлгэнүүдтэй ба гоёолтонуудтай хэрэгсэл (седло). Эмээл эхэнэрэй ба бүhэтэй хүнэй гэжэ илгардаг байhан юм.
Эхэнэрэй эмээл - хоёр бүүргынь хоорондо 50-яад сантиметр тухай зайтай, бүүргэ, хабтаhан болон бэшэшье хубинуудынь тусхай гуримаар гоёогдоhон мориной зэмсэг (женское седло). Урдань айл бүхэн басагаяа ганса зүүдхэлээр гоёохоhоо гадна, hайн морёор ба мориной тоногоор гоёодог hэн.
Бүүргэ - эмээлэй хабтаhануудые хоёр таладань холбодог, дээшээ шобхогор модон (лука). Эмээлэй урда бүүргэ сэхэ өөдөө шобхойhон аад, хойто бүүргэhээ үндэр юм. Хойто бүүргэнь набтаршаг аад, гэдэргээ налуу байдаг юм. Хатажа шалажаhан хуhан модоор бүүргэ дархалжа, улаан шэрээр шэрдээд, урда-хойто талыень, мүн бүүргэнүүдэй дээдэ талыень зубшуулан мунгөөр гоёодог hэн. Энэ гоёолто дээрээ шүрэ, юбуун гэхэ мэтые hуулгадаг бэлэй.
Хабтаhан - мориной нюрганай хоёр талаарнь байхаар хараалагдаhан, дээдэ талаhаа хоёр бүүргээр холбогдоhон арбан сантиметр тухай үргэнтэй хуhан хабтагайнууд (доски у седла). Хабтаhа мүн лэ улаан шэрээр шэрдээд, ганзагануудайнь нүхэнүүдые мүн мүнгөөр гоёодог hэн.
Дэбhэ(н)- эмээлэй хабтаhанай дээдэ талаар хадагдадаг, хилэнгээр бүриhэн тэбхэрхэн аад, доодо таладаа үргэн болоhон hэеы дээрэ гурбан үнгын буд захаарнь оёод, дээрэнь, мүн дундань сэсэг шэнгеэр юбуу хадажа гоёоhон хуби (чепрак, покрышка под седлом) . Эрэ хүнэй эмээлэй дэбhэн булгайраар хэгдэжэ, хоёр зурууд мүнгэн тоборюулгануудтай ба тэрэнэй хоорондуурнь hуулгаhан мүнгэн табуудтай, мүн дундань hуулгагдаhан томо түхэреэн мүнгэн табтай hэн.
Дүрөөбшэ- мориной гэдэhэнэй дүрөөдэ үрэгдэхэгүйн тула хэгдэдэг, hэеы хилэнгээр бүрижэ, захаарнь гурба-дурбэн үнгын буд hолонготуулан халаад, мүн лэ юбуугаар сэсэг хэжэ шэмэглэhэн, эмээл доро тоходог нэмэрүүлгэ (тебеньки).
Маюуза - hэеы хара хилэнгээр бүреэд, дүрбэн углууень мүнгэн шагтануудаар бүхэлhэн эмээлэй хабтаhан дээрэ хадагдадаг hуури (подушечка на седле).
Тоборюулга - дэбhэнэй захаар хоёр зурууд хадагдадаг монсогорхон толгойтой мүнгэн таблааhанууд (металлические заклепки чепрака).
Tyyгa - эхэнэрэй эмээлэй дэбhэнэй дунда юбуунуудаар сэсэг дүрсэтэйгөөр хэhэн гоёолто (цветочный узор посередине чепрака
из ракушек).
Юбуун - эхэнэрэй эмээлэй дэбhэ гоёодог хорхойн шулуулиг сагаан гэр (ракушка).
Хэжэм/хижим- эмээлэй дурөөбшэ (тебеньки).
Жэрэм- уламай горьё руу оруулжа шангадхадаг, хабтагараар гүрэhэн hyp (подпруга).
Горьё - уламай үзүүртэ hуулгагдаhан, дундаhаань гараhан ёдогор түмэртэй, улам hуладхахын, шангадхахын тула хэгдэhэн сахариг (пряжка).
Улам- мориной нюрганда эмээлэй хүдэлхэгуйгөөр тохогдоод ябахын тула мориной гэдэhэн доогуур жэрэм оруулжа горьёлдог хабтагараар гүрэhэн hyp. Мүн хилгааhа томожо, бүдоор бүреэдшье хэдэг байhан юм(подпруга у седла).
Дүрөө- мори унахадаа, дээрэнь гэшхэжэ мордодог эмээлэй хабтаhануудта hyp oohopoop үлгэгдэдэг, доодо таладаа хабтагар болгогдоhон бүтүү түмэр (стремя).
Ганзага- хазаар мориндо юумэ ганзагалжа уяхын тула эмээлэй урда, хойто хабтаhануудта нүхэлэн оруулhан, үзүүртээ сасагтай гүрэмэл хара торгон утаhан ооhорнууд (торока).
Бүгэжэ - эмээлэй бүүргэнүүдэй дээдэ захаар хадагдадаг угалзатуулан hиилэhэн нарин гонзогор сагаа мүнгэн (серебряное украшение на луках у седла).
Малаабша- эмээлэй бүүргэнүүдэй газаа талаhаа hуулгагдаhан угалзатай хабтагар мүнгэн гоёолто (украшение на лицевой стороне
луки).
Таб - дэбhэнэй тоборюулгануудай хоорондуур хэгдэhэн, мүн дэбhэнэй дундань hуулгагдаhан угалзатай хабтагар мүнгэн гоёолтонууд (металлические бляхи на чепраке).
Баабар- эмээлэй хабтаhануудай урда болон хойто талаhаа, ганзагын нүхэнүүд дээрэ hуулгагдаhан угалзатай хабтагар мүнгэн гоёолто (украшение на доске у лука).
Эмээл - хазаар мори унахада тоходог хоёр хабтаhа хоёр бүүргээр холбожо бүтээhэн, элдэб нэмэлтэ түхеэрэлгэнүүдтэй ба гоёолтонуудтай хэрэгсэл (седло). Эмээл эхэнэрэй ба бүhэтэй хүнэй гэжэ илгардаг байhан юм.
Эхэнэрэй эмээл - хоёр бүүргынь хоорондо 50-яад сантиметр тухай зайтай, бүүргэ, хабтаhан болон бэшэшье хубинуудынь тусхай гуримаар гоёогдоhон мориной зэмсэг (женское седло). Урдань айл бүхэн басагаяа ганса зүүдхэлээр гоёохоhоо гадна, hайн морёор ба мориной тоногоор гоёодог hэн.
Бүүргэ - эмээлэй хабтаhануудые хоёр таладань холбодог, дээшээ шобхогор модон (лука). Эмээлэй урда бүүргэ сэхэ өөдөө шобхойhон аад, хойто бүүргэhээ үндэр юм. Хойто бүүргэнь набтаршаг аад, гэдэргээ налуу байдаг юм. Хатажа шалажаhан хуhан модоор бүүргэ дархалжа, улаан шэрээр шэрдээд, урда-хойто талыень, мүн бүүргэнүүдэй дээдэ талыень зубшуулан мунгөөр гоёодог hэн. Энэ гоёолто дээрээ шүрэ, юбуун гэхэ мэтые hуулгадаг бэлэй.
Хабтаhан - мориной нюрганай хоёр талаарнь байхаар хараалагдаhан, дээдэ талаhаа хоёр бүүргээр холбогдоhон арбан сантиметр тухай үргэнтэй хуhан хабтагайнууд (доски у седла). Хабтаhа мүн лэ улаан шэрээр шэрдээд, ганзагануудайнь нүхэнүүдые мүн мүнгөөр гоёодог hэн.
Дэбhэ(н)- эмээлэй хабтаhанай дээдэ талаар хадагдадаг, хилэнгээр бүриhэн тэбхэрхэн аад, доодо таладаа үргэн болоhон hэеы дээрэ гурбан үнгын буд захаарнь оёод, дээрэнь, мүн дундань сэсэг шэнгеэр юбуу хадажа гоёоhон хуби (чепрак, покрышка под седлом) . Эрэ хүнэй эмээлэй дэбhэн булгайраар хэгдэжэ, хоёр зурууд мүнгэн тоборюулгануудтай ба тэрэнэй хоорондуурнь hуулгаhан мүнгэн табуудтай, мүн дундань hуулгагдаhан томо түхэреэн мүнгэн табтай hэн.
Дүрөөбшэ- мориной гэдэhэнэй дүрөөдэ үрэгдэхэгүйн тула хэгдэдэг, hэеы хилэнгээр бүрижэ, захаарнь гурба-дурбэн үнгын буд hолонготуулан халаад, мүн лэ юбуугаар сэсэг хэжэ шэмэглэhэн, эмээл доро тоходог нэмэрүүлгэ (тебеньки).
Маюуза - hэеы хара хилэнгээр бүреэд, дүрбэн углууень мүнгэн шагтануудаар бүхэлhэн эмээлэй хабтаhан дээрэ хадагдадаг hуури (подушечка на седле).
Тоборюулга - дэбhэнэй захаар хоёр зурууд хадагдадаг монсогорхон толгойтой мүнгэн таблааhанууд (металлические заклепки чепрака).
Tyyгa - эхэнэрэй эмээлэй дэбhэнэй дунда юбуунуудаар сэсэг дүрсэтэйгөөр хэhэн гоёолто (цветочный узор посередине чепрака
из ракушек).
Юбуун - эхэнэрэй эмээлэй дэбhэ гоёодог хорхойн шулуулиг сагаан гэр (ракушка).
Хэжэм/хижим- эмээлэй дурөөбшэ (тебеньки).
Жэрэм- уламай горьё руу оруулжа шангадхадаг, хабтагараар гүрэhэн hyp (подпруга).
Горьё - уламай үзүүртэ hуулгагдаhан, дундаhаань гараhан ёдогор түмэртэй, улам hуладхахын, шангадхахын тула хэгдэhэн сахариг (пряжка).
Улам- мориной нюрганда эмээлэй хүдэлхэгуйгөөр тохогдоод ябахын тула мориной гэдэhэн доогуур жэрэм оруулжа горьёлдог хабтагараар гүрэhэн hyp. Мүн хилгааhа томожо, бүдоор бүреэдшье хэдэг байhан юм(подпруга у седла).
Дүрөө- мори унахадаа, дээрэнь гэшхэжэ мордодог эмээлэй хабтаhануудта hyp oohopoop үлгэгдэдэг, доодо таладаа хабтагар болгогдоhон бүтүү түмэр (стремя).
Ганзага- хазаар мориндо юумэ ганзагалжа уяхын тула эмээлэй урда, хойто хабтаhануудта нүхэлэн оруулhан, үзүүртээ сасагтай гүрэмэл хара торгон утаhан ооhорнууд (торока).
Бүгэжэ - эмээлэй бүүргэнүүдэй дээдэ захаар хадагдадаг угалзатуулан hиилэhэн нарин гонзогор сагаа мүнгэн (серебряное украшение на луках у седла).
Малаабша- эмээлэй бүүргэнүүдэй газаа талаhаа hуулгагдаhан угалзатай хабтагар мүнгэн гоёолто (украшение на лицевой стороне
луки).
Таб - дэбhэнэй тоборюулгануудай хоорондуур хэгдэhэн, мүн дэбhэнэй дундань hуулгагдаhан угалзатай хабтагар мүнгэн гоёолтонууд (металлические бляхи на чепраке).
Баабар- эмээлэй хабтаhануудай урда болон хойто талаhаа, ганзагын нүхэнүүд дээрэ hуулгагдаhан угалзатай хабтагар мүнгэн гоёолто (украшение на доске у лука).
ойлгодоггүй ээ
RépondreSupprimer